prof. dr hab. Wiesław J. Osiński – profesor nauk o kulturze fizycznej, były rektor Akademii Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. Członek Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej Polskiej Akademii Nauk, wiceprezes International Association of Sport Kinetics. Był inicjatorem i przewodniczącym komitetu naukowego międzynarodowych kongresów poświęconych aktywności ruchowej osób starszych. Badacz i autor kilkuset publikacji naukowych, poświęconych m.in. roli aktywności fizycznej w życiu seniorów. Jest autorem podręcznika „Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym” (wyd. PZWL 2013).

Jaka jest, pańskim zdaniem, recepta na długie życie w zdrowiu?

Badania poświęcone enklawom długowieczności potwierdzały, że często wyjątkowo długo żyją ludzie z rejonów podgórskich. Z czego to wynika? Ponieważ tam pokonywanie długich tras jest warunkiem przetrwania. Ci ludzie nie ćwiczą nawet więcej niż inni, oni po prostu dużo się ruszają. Długości i jakości życia sprzyjają też zawsze stymulacja intelektualna oraz zdrowa dieta.

Innym, potwierdzonym przez badania, czynnikiem wpływającym na długowieczność jest atmosfera szacunku dla podeszłego wieku. To widać w rodzinach wielopokoleniowych, w których wszyscy nawzajem się wspierają i pomagają sobie. Dla kontrastu jeden z psychologów, prof. Wiesław Łukaszewski, mówił: „Ja teraz odczuwam już na sobie, że stałem się dla młodego pokolenia po prostu przezroczysty. Nie żebym im przeszkadzał, żeby mnie zaczepiali. Ja stałem się dla nich zupełnie nieobecny”.

W tle zjawiska, jakim jest starzenie się społeczeństwa, mamy poważny problem ageizmu, tj. powszechnego traktowania okresu starości jako skojarzonego wyłącznie z utratą, spadkiem, złym losem, lękiem i przygnębieniem. W literaturze przedmiotu istnieje też pojęcie gerontofobii, przez którą rozumie się ogólną niechęć do ludzi starych i przekonanie o ich niemal całkowitej bezużyteczności. To bardzo niepokojące zjawiska.

O czym powinien pamiętać starszy człowiek podejmujący aktywność fizyczną?

W późniejszym wieku aktywność fizyczną trzeba podejmować roztropnie, szczególnie jeżeli wcześniej byliśmy długo nieaktywni. Zacznijmy  od najprostszych czynności: żeby do sklepu nie jechać samochodem, ale wybrać spacer; na trzecie czy czwarte piętro nie wjeżdżać windą, tylko wchodzić po schodach itd.  Wiele badań dowodzi, że również ta najprostsza, intencjonalnie podejmowana, aktywność fizyczna niesie za sobą wyraźne korzyści dla zdrowia i jest ściśle skorelowana z innymi czynnikami zdrowego stylu życia – ograniczeniem palenia papierosów czy picia alkoholu, dbałością o lepszą dietę, redukcją stresów, poprawą jakości snu, nienadużywaniem leków.

Warto znaleźć dobre towarzystwo, żeby mieć wsparcie w swoich postanowieniach. Mam kolegę –profesora kardiologii, który od lat prowadzi intensywne programy rehabilitacyjne m. in. dla osób po zawałach serca. Gdy pacjenci je kończą, lekarze  z jego zespołu przestrzegają: „Żebyście chociaż państwo regularnie spacerowali”. Mówią to z pełną świadomością, wiedząc, jak szybko ludzie zapominają o aktywności i jak bardzo zwiększa się wówczas ryzyko, w tym ponownego zawału serca.

Całość wywiadu ukaże się w książce „Seniorze, trzymaj formę!”, którą Fundacja Instytut Łukasiewicza wyda w maju. Wydawnictwo jest współfinansowane przez Ministerstwo Sportu i Turystyki.